„Przyspieszenie transformacji cyrkularnej”: lektura obowiązkowa
dla wszystkich interesariuszy biogospodarki cyrkularnej, animatorów innowacji
oraz przedstawicieli regionalnej i lokalnej administracji

W ciągu ostatnich trzech lat huby innowacji reprezentujące 9 europejskich regionów (w tym  Region Świętokrzyski, reprezentowany przez Fundację PRO CIVIS) wspólnie realizowały projekt „BioBoosters – Boosting the Circular Transition”, finansowany z programu INTERREG Region Morza Bałtyckiego. Głównym celem była pilotażowa implementacja modelu hackathonu jako narzędzia otwartej innowacji w obszarach cyrkularnej gospodarki i biogospodarki.

Imponujące dane projektowe:

• 18 hackathonów, weryfikujących ponad 120 innowacyjnych pomysłów
• udział 246 zespołów z ponad 20 krajów
• zainicjowane 23 wspólne przedsięwzięcia badawczo-rozwojowe, w tym 13 partnerstw międzynarodowych
• ponad 500 ekspertów zaangażowanych i ponad 1 800 profesjonalistów funkcjonujących
  w ramach społeczności BioBoosters.

Wszystko to oznacza, że w trakcie realizacji hackathonów zgromadzono wiele istotnych materiałów, cennych obserwacji i wniosków. Zostały one zaprezentowane w niedawno opublikowanej książce „Boosting Circular Transition. Insights from BioBoosters”, przygotowanej przez ekspertów wszystkich 9 partnerów projektu – hubów innowacji, działających na co dzień jako pośrednicy innowacji w regionalnych systemach innowacji. Eksperci PRO CIVIS współtworzyli 8 z 14 artykułów tej książki.

To niezwykle interesująca i inspirująca publikacja, która powinna zainteresować wszystkich interesariuszy obszarów cyrkularnej gospodarki i biogospodarki, a także podmioty poszukujące bardziej innowacyjnych metod i rozwiązań – zarówno na poziomie biznesowym, jak i terytorialnym.

Jak podkreśla Anna Aalto – Liderka Projektu BioBoosters:

„Publikacja prezentuje wspólnie zgromadzoną wiedzę na temat otwartej innowacji, paradygmatu biogospodarki cyrkularnej oraz inteligentnych specjalizacji regionalnych. Autorzy analizują również znaczenie, efektywność, wpływ i trwałość modelu hackathonów BioBoosters oraz współpracy międzyregionalnej, którą ten model zainicjował.”

Książka „Boosting Circular Transition. Insights from BioBoosters” dostępna jest pod linkiem: https://interreg-baltic.eu/project-posts/bioboosters/new-bioboosters-publication-highlights-three-years-of-accelerating-circular-innovation-across-the-baltic-sea-region/

Publikacja opisuje przede wszystkim wartość hackathonów BioBoosters jako metody otwartej innowacji. Metoda BioBoosters kładzie nacisk na istotność networkingu, wartość edukacyjną realizowaną poprzez wymianę wiedzy międzysektorowej i międzyregionalnej oraz interakcję pomiędzy ekspertami z biznesu i środowiska akademickiego. Czytelnik dowie się, jakie są główne fazy procesu hackathonu BioBoosters i kim są kluczowi uczestnicy: challenge providers, solution providers, mentorzy oraz organizator. Przedstawiono istotne praktyczne wskazówki dotyczące formułowania wyzwań („challenges”), niezbędnych elementów zaproszenia do hackathonu, najskuteczniejszych strategii pozyskiwania potencjalnych „solution providers” oraz wspierającej roli mentorów. Szczegółowo opisano również przebieg Hackathon Days – finałowego etapu procesu. Współprojektowanie nowego produktu lub usługi, tworzenie proof-of-concept czy testowanie i demonstracja nowych technologii to główne korzyści i rezultaty hackathonów BioBoosters.

Publikacja nie ogranicza się jednak do aspektów operacyjnych tej metody otwartej innowacji. Jak wskazuje tytuł, jej sednem jest „transformacja cyrkularna”, czyli analiza wyzwań podejmowanych w ramach hackathonów BioBoosters w kontekście przejścia do gospodarki cyrkularnej i rozwoju  biogospodarki. Autorzy weryfikują, w jakim stopniu hackathony odpowiadały na strategie makroregionalne i unijne dotyczące transformacji biogospodarki cyrkularnej – w ujęciu ogólnym – oraz na oczekiwania firm poszukujących innowacji – w poszczególnych przypadkach. Udowodniono, że wyzwania stawiane w 18 hackathonach BioBoosters obejmowały większość kluczowych i aktualnych tematów globalnej, europejskiej i bałtyckiej agendy biogospodarki cyrkularnej, takich jak tworzenie zrównoważonych produktów, ograniczanie odpadów oraz wzmacnianie zrównoważoności rolnictwa i leśnictwa. Proponowane produkty, usługi i modele wprowadzały nowe koncepcje lub kreatywnie wykorzystywały istniejące rozwiązania i technologie, przyczyniając się do lepszego zrozumienia i szerszego rozpowszechnienia paradygmatu biogospodarki cyrkularnej.

Trzecim ważnym tematem publikacji jest wpływ hackathonów BioBoosters na rozwój regionalny. Autorzy odpowiadają na pytanie: „Dlaczego władze regionalne powinny być zainteresowane organizacją hackathonów BioBoosters, przede wszystkim aby wzmocnić wpływ inteligentnych specjalizacji na rozwój regionu?”. Strategie inteligentnych specjalizacji są kluczowym narzędziem w skali UE wspierającym zrównoważoną i inteligentną transformację gospodarczą regionów, głównie poprzez rozwój bardziej zielonych, cyrkularnych i cyfrowych biznesów. Ponieważ zawsze istnieje zapotrzebowanie na nowe i innowacyjne projekty, które w niekonwencjonalny sposób wzmacniają daną specjalizację i jej wpływ na rozwój regionu – hackathon jest idealnym narzędziem do realizacji tych celów. Hackathony BioBoosters wspierały strategie inteligentnych specjalizacji w 9 regionach projektu, np. rozwiązania cyrkularne z wykorzystaniem materiałów biologicznych, biogospodarka oparta na zasobach leśnych, rolnictwo i żywność (w tym produkcja ekologiczna), zrównoważone systemy energetyczne oraz recykling i ponowne wykorzystanie materiałów biologicznych i przemysłowych.

Powyższe trzy obszary tematyczne nie wyczerpują zagadnienia przyspieszania transformacji cyrkularnej poprzez wykorzystanie procesu hackathonu. Czytelnicy zainteresowani operacyjnymi aspektami hackathonów BioBoosters znajdą w publikacji artykuły odpowiadające na praktyczne pytania:

• jak prawidłowo konstruować i realizować „value propositions” dla głównych interesariuszy (challenge, solution providers and mentors)?
• jak duży wpływ może mieć proces hackathonu na inicjowanie partnerstw innowacyjnych
  i jakie czynniki decydują o kontynuowaniu i sukcesie współpracy po hackathonie?
• jaką rolę może odgrywać hackathon w doskonaleniu oferty regionalnych hubów innowacji, podejmujących funkcję organizatorów?
• w jakim stopniu hackathony wzmacniają pozycję organizatorów w regionalnym
  i międzynarodowym krajobrazie innowacji?

Publikacja oferuje również ciekawe spostrzeżenia dotyczące zagadnień horyzontalnych, takich jak: 1) realizacja celów dokumentów strategicznych UE i Regionu Morza Bałtyckiego w zakresie transformacji gospodarki cyrkularnej i rozwoju zrównoważonej biogospodarki w regionach, 2) umiędzynarodowienie społeczności innowacji, 3) zdolność do współpracy międzyregionalnej.

Jak podsumowuje Małgorzata Olesiak, ekspertka PRO CIVIS i współautorka publikacji:

„Model BioBoosters udowodnił swoją zdolność do promowania trwałej współpracy, wzmacniania międzynarodowych sieci oraz umożliwiania uczestnikom wspólnego tworzenia innowacyjnych rozwiązań dla bardziej zrównoważonej biogospodarki. Analiza 18 hackathonów pod kątem czterech głównych kryteriów oceny – trafności („relevance”), skuteczności („effectiveness”), trwałości („sustainability”) i wpływu („impact”) – była niezwykle inspirująca. Należy podkreślić, że hackathony w znacznym stopniu spełniły oczekiwania, jeśli chodzi o ambitne „value propositions” dla wszystkich uczestników tego wielopodmiotowego procesu.

O BioBoosters

BioBoosters to projekt finansowany przez UE w ramach programu INTERREG Region Morza Bałtyckiego, z udziałem organizacji z siedmiu krajów w celu wspierania zielonej transformacji w biogospodarce. Dzięki modelowi hackathonu i akceleratorowi BioBoosters integruje innowatorów, naukowców i partnerów przemysłowych, aby wspólnie tworzyć praktyczne, skalowalne rozwiązania dla zrównoważonych modeli biznesowych.